Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Trên Cây Sầu Riêng

Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Trên Cây Sầu Riêng

1. Các Loại Sâu Gây Hại Chính

1.1. Rầy Phấn (Allocaridara malayensis Crawford)

Cách gây hại: Rầy phấn là một trong những đối tượng gây hại chính trên cây sầu riêng. Trưởng thành và ấu trùng của rầy phấn thường sống ở mặt dưới lá và chích hút nhựa từ các lá non. Lá bị hại xuất hiện những chấm vàng, khi bị hại nặng lá khô, cong lại và rụng hàng loạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển, ra hoa và đậu trái của cây. Rầy phấn còn tiết ra mật ngọt, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bồ hóng phát triển. Rầy phấn phát triển mạnh vào các tháng nắng.

Phòng trị:

• Phun nước thường xuyên khi lá non mới ra để giảm mật độ rầy trưởng thành và ấu trùng.
• Điều khiển cây ra đọt non đồng loạt để dễ dàng trừ rầy.
• Khi mật độ rầy cao, sử dụng các loại thuốc BVTV chứa hoạt chất như Fenobucarb, Dimethoate, Cypermethrin (Bassa 50EC, Bitox 40EC, Cyper 25EC,...).

1.2. Rệp Sáp (Planococcus sp.)

Cách gây hại: Rệp sáp gây hại phổ biến trên sầu riêng, tấn công trái từ khi còn non. Quá trình gây hại của rệp sáp còn tiết ra mật đường, tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, làm giảm giá trị thương phẩm của trái.

Phòng trị:

• Thường xuyên thăm vườn và kiểm tra cây.
• Phun nước vào trái để rửa trôi rệp sáp.
• Tỉa bỏ những trái non bị nhiễm nặng.
• Tránh trồng xen cây cà phê, mãng cầu trong vườn.
• Khi mật độ rệp sáp cao, sử dụng các loại thuốc chứa Methidathion, Acephate (Supracide 40EC, Monster 40EC,...).

1.3. Sâu Đục Trái (Conogethes Punctiferalis)

Cách gây hại: Trưởng thành của sâu đục trái đẻ trứng trên vỏ trái non. Sâu non nở ra ăn vỏ trái sau đó đục vào bên trong. Sâu gây hại từ khi trái còn non đến trưởng thành, đặc biệt gây hại nặng trên các chùm trái, làm trái non biến dạng và rụng, trái lớn bị hại làm giảm giá trị thương phẩm và tạo điều kiện cho nấm bệnh tấn công theo vết đục.

Phòng trị:

• Thường xuyên kiểm tra và phát hiện quả bị sâu, tiêu hủy quả bị hại nặng và bị rụng.
• Sử dụng túi chuyên dụng để bao trái.
• Cắt tỉa trái sâu, trái phát triển kém.
• Khi mật độ sâu cao, dùng thuốc BVTV chứa Diazinon, Nereistoxin (Dimehypo) (Basudin 40EC, Netoxin 18SL,...).

1.4. Nhện Đỏ (Eutetranychus sp.)

Cách gây hại: Nhện đỏ có hình oval dẹp màu đỏ đến đỏ nâu, phát triển mạnh trong điều kiện nóng ẩm, khả năng sinh sản cao và vòng đời ngắn. Nhện đỏ gây hại bằng cách ăn biểu bì mặt lá, tạo thành chấm trắng li ti và tiết độc tố. Lá bị nhiễm nặng chuyển màu vàng và rụng, ảnh hưởng đến khả năng ra hoa và đậu trái của cây.

Phòng trị:

• Phun nước lên lá tạo độ ẩm trong mùa nắng để giảm mật độ nhện và tạo điều kiện cho thiên địch phát triển.
• Khi mật độ nhện cao, sử dụng các loại thuốc BVTV chứa Hexythiazox, Propargite, Dicofol (Nissorun 5EC, Comite 73EC, Kelthane 18,5EC,...).

2. Các Bệnh Gây Hại Chính

2.1. Bệnh Thối Gốc Chảy Nhựa (do nấm Phytophthora Palmivora)

Triệu chứng: Bệnh này gây hại rất quan trọng trên sầu riêng, do nấm Phytophthora Palmivora gây ra. Nấm lưu tồn trong đất, nước, và các bộ phận bị bệnh của cây sầu riêng. Nấm tấn công rễ non gần mặt đất, lan đến vỏ gốc, làm vỏ cây biến màu nâu và chảy nhựa, phần gỗ tại vết bệnh cũng hóa nâu. Bệnh thường xảy ra trong mùa mưa, dễ lây lan trong vườn trồng dày và chăm sóc kém. Nấm còn tấn công trên trái và lá, gây thối trái và lá, nhất là các lá non ở cành gần mặt đất.

Phòng bệnh:

• Kết hợp nhiều biện pháp tổng hợp như theo dõi phát hiện sớm, không trồng quá dày, thay cây cũ và xử lý đất trước khi trồng mới, thu gom và tiêu hủy bộ phận bị bệnh, luân canh đất, bón phân hữu cơ và NPK cân đối, đất thoát nước tốt.
• Khi cây bị bệnh, cạo sạch phần bệnh, bôi thuốc BVTV chứa Fosetyl Aluminium, Metalaxyl 8% + Mancozeb 64%, Metalaxyl. Phun xịt và bơm thuốc BVTV chứa Phosphorous acid.

2.2. Bệnh Thán Thư (do nấm Collectotrichum Zibethinum)

Triệu chứng: Bệnh thán thư thường xuất hiện trên cây kém phát triển, nhất là trong mùa nắng hoặc sau khi thu hoạch. Vết bệnh bắt đầu từ mép lá hoặc chóp lá, lan vào phiến lá có màu nâu đậm, để lại các đường viền tròn nâu đậm dọc hai gân chính, thường chỉ xuất hiện trên lá già.

Phòng trị:

• Cắt bỏ và tiêu hủy lá bệnh.
• Bón phân, tưới nước đầy đủ.
• Sử dụng thuốc BVTV chứa Metalaxyl 8% + Mancozeb 64%, Propineb, Carbendazim, Thiophanate-Methyl.

2.3. Bệnh Đốm Rong (do nấm Cephaleuros virescens)

Triệu chứng: Bệnh đốm rong phổ biến, tấn công trên lá và cành cây. Vết bệnh có hình tròn màu gạch tôm, nhô lên, có sợi tơ trên vết bệnh, hút dinh dưỡng làm lá kém phát triển, giảm quang hợp. Bệnh còn tấn công cành, làm cành non nứt, dễ nhiễm các loại nấm khác, đặc biệt là nấm Phytophthora palmivora trong mùa mưa.

Phòng trị:

• Tạo vườn thông thoáng.
• Phun thuốc chứa gốc đồng như Zineb 20% + Bordeaux 45% + Benomyl 10%, Copper Hydrocide, Copper Oxychloride.

2.4. Bệnh Cháy Lá Chết Ngọn (do nấm Rhizoctonia sp.)

Triệu chứng: Nấm gây bệnh trên cây sầu riêng ở cả giai đoạn vườn ươm và trưởng thành. Vết bệnh ban đầu là đốm nâu sũng nước, lan rộng dọc theo mép lá, làm lá co dúm lại, khô và rụng, cành non khô dần và chết. Trên cây trưởng thành, bệnh làm lá non khô và rụng, ngọn và cành nhỏ chết, ảnh hưởng lớn đến năng suất. Bệnh phát triển mạnh trong mùa mưa.

Phòng trị:

• Thoát nước tốt cho vườn ươm, tránh cây quá rậm rạp.
• Không đặt cây con dưới tán cây lớn.
• Thu dọn và tiêu hủy phần cây bị bệnh.
• Tỉa cành tạo tán thông thoáng.
• Sử dụng thuốc BVTV chứa Hexaconazole, Difenoconazole 150g/l + Propiconazole 150g/l, Carbendazim.

2.5. Bệnh Nấm Hồng (do nấm Corticium salmonicolor)

Triệu chứng: Nấm bệnh tấn công các cành cây, tạo lớp tơ màu vàng trắng đục, sau chuyển sang hồng nhạt, phát triển xung quanh vỏ cành, làm cành khô và rụng lá, cuối cùng chết khô.

Phòng trị:

• Tỉa cành thông thoáng, cắt bỏ và tiêu hủy nhánh bị bệnh nặng.
• Sử dụng thuốc BVTV chứa Copper Hydrocide (Champion77WP), Validamycin A (Validamycin 3DD), Hexaconazole (Anvil 5SC).

2.6. Bệnh Thối Hoa (do nấm Fusarium sp.)

Triệu chứng: Hoa bị bệnh có màu nâu đen, vết bệnh lõm xuống, nấm tấn công 2 mảnh vỏ bao quanh hoa, lan vào cánh hoa làm hoa thối và rụng.

Phòng trị:

• Tỉa cành tạo tán thông thoáng, tỉa bớt hoa trên cành, làm vệ sinh và tiêu hủy hoa nhiễm bệnh rơi rụng.
• Phun thuốc khi hoa chuẩn bị nở, sử dụng thuốc BVTV chứa Zineb 20% + Bordeaux 45% + Benomyl 10%, Zineb 25% + Bordeaux 60%, Benlate, Iprodione (Rovral, Hạt vàng 50WP).

Kết Luận

Việc phòng trừ sâu bệnh hại trên cây sầu riêng cần thực hiện một cách toàn diện và liên tục, kết hợp nhiều biện pháp phòng trừ và kiểm soát hợp lý. Sự chú trọng đến vệ sinh vườn, sử dụng đúng loại thuốc BVTV, và quản lý tốt các yếu tố môi trường sẽ giúp cây sầu riêng phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất cao.